Op naar de leefstijlcoachende huisarts

Door te kijken naar welke effecten gewichtsreductie heeft op hypertensie, cholesterol en pijnklachten, zoek ik antwoord op de vraag wie de grootste gezondheidseffecten teweegbrengt: de leefstijlcoach of de huisarts? Helaas blijft de coach maar twee jaar in beeld. Blijft de huisarts langer betrokken? Door Melanie Meijer, huisarts en leefstijlarts.

Leefstijlinterventie alleen op verwijzing

Bij een BMI van minstens 30, of vanaf 27 met bijkomende risicofactoren, komen deelnemers in aanmerking voor deze tweejarige Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI). Ze worden gecoacht op het gebied van beweging, voeding en gedragsverandering, bekostigd vanuit de basisverzekering zonder dat het eigen risico wordt aangesproken. De eigen huisarts dient wel vooraf een inschatting te maken van de motivatie  en bereidwilligheid deel te nemen aan de groepsbijeenkomsten. Zou het iemand lukken om twee jaar aan de slag te gaan en het gedrag te kunnen en willen veranderen? En wat te doen als iemand niet mee wil doen aan groepsbijeenkomsten?

Leefstijlcoach

Naast mijn werk als huisarts begeleid ik twee groepen als leefstijlcoach bij Dokter BLOEM® Leefstijlkliniek. Voordat ik echter me als leefstijlcoach mocht registreren, moest ik drie soorten examens doen en me inschrijven bij het Beroepsvereniging voor Leefstijlcoaches Nederland (BLCN). Mijn pleidooi dat ik al jarenlang patiënten begeleidde en coachte, en ik bovendien een aanvullende opleiding leefstijlgeneeskunde voor artsen had gedaan, bracht daar geen verandering in. In totaal begeleiden we als team inmiddels dertien groepen vanuit de GLI. Januari 2021 startte ik met mijn tweede groep van twaalf deelnemers, inmiddels hebben we de 24 groepsbijeenkomsten doorlopen. En hebben we wat een resultaten.

Streven naar gewichtsreductie

In onze regio bieden we de SLIMMER, een GLI-variant die, samen met nog enkele andere, bij het Loket Gezond Leven van het RIVM geregistreerd staat met voldoende aanwijzingen voor effectiviteit. Na enig zoekwerk valt te achterhalen dat de gemiddelde gewichtsreductie na twee jaar drie kg bedraagt. Bij andere GLI’s is dat net iets minder. Ik weet nog dat ik dacht: ‘Drie kg? Een gewichtsreductie van 5-10% van het aanvangsgewicht is haalbaar, dat is toch zeker ruim meer dan drie kg?’

Beide is waar. Wat er tussen zit is de factor tijd en ingesleten gedragspatronen op basis van onderliggende overtuigingen en emoties. Na de intensieve zes maanden met groepsbijeenkomsten, volgen anderhalf jaar ‘onderhoudsfase’, waarbij de deelnemers de uitdaging aangaan om het gewichtsverlies vast te houden. Doordat dit de ware uitdaging is, kruipt het gewicht langzaam omhoog waardoor die drie kg wellicht niet eens zo slecht resultaat is, bezien vanuit populatieniveau.

Concreet gewichtsverlies tweede groep

Twaalf deelnemers, elk met eigen problematiek en een eigen aanvangsconditie. Vier mannen, acht vrouwen, in leeftijd variërend van 37 tot en met jaar 62 jaar. Het gemiddelde aanvangsgewicht was 113 kg (januari) en is eind juli gedaald naar 102 kg. Een gemiddelde gewichtsreductie van 11 kg, oftewel 10% (met uitschieters van 2% en 17%). Het meest verbaasd was ik echter over de gevolgen. Een aantal voorbeelden:

• Gewichtsverlies 6 kg (5%): meer energie, voelt zich minder gestrest, geen hoge bloeddruk meer.
• Gewichtsverlies 12 kg (12%): kan in plaats van 5 min. nu 45 min. wandelen, na stoppen zuivel geen pijn meer in gewrichten, gestopt met antihypertensiva.
• Gewichtsverlies 14 kg (15%): meer variatie in eten, geniet hier meer van, gestopt met cholesterolverlagers.

Waar ik als huisarts controleer of medicatie aanslaat en welke bijwerkingen er zijn, zie ik als leefstijlcoach de concrete gevolgen van écht dieper ingaan op de persoon achter de klacht. Daarnaast bevestigt het wat ik al vaker denk: we eten onszelf ziek.

Elke huisarts ook leefstijlcoach?

Als huisarts heb ik tien minuten: net genoeg om de klacht uit te vragen en medicatie voor te schrijven. Als leefstijlcoach duurde het zes maanden om mensen te ondersteunen naar gezonder gedrag. Uitdaging is om de aankomende tijd met de deelnemers ervoor te zorgen dat ze dit volhouden. Hier is nauwelijks financiering voor: mensen worden nu geacht het zelf te kunnen. Na twee jaar stopt het GLI-traject. Zal deze groep nog steeds, dan 17 maanden verder, die 10% gewichtsreductie hebben kunnen vasthouden? Of klimt het weer op, omdat blijvende gedragsverandering dé ware uitdaging is?

En dan maar hopen dat hun eigen huisarts of praktijkondersteuner het stokje overneemt. Zodat aandacht voor een gezonde leefstijl een onderdeel van het gesprek blijft. Want het blijven praten over de gezondheid is de beste preventie. Financiering of niet, werkzaamheid van de GLI of niet, de eigen huisarts trekt met de mensen op, in goede en in slechte tijden. Hoe mooi zou het zijn als elke huisarts leefstijlcoach is? Zodat ook ná de GLI de fantastische gezondheidseffecten kunnen worden vastgehouden. Op naar de leefstijlcoachende huisarts.